[54] Zhuge Liang - symbol mądrości i strategii

Zhuge Liang, znany za swój militarny geniusz i wyczucie polityczne,
był kluczową postacią pomagając Liu Beiowi w założeniu
Królestwa Shu Han w Okresie Trzech Królestw
(Ilustracja Blue Hsiao/The Epoch Times)

Zhuge Liang (181 - 234 r.) był cenionym doradcą politycznym, strategiem wojskowym oraz geniuszem w zakresie mechaniki i matematyki, który żył w czasach Wschodniej Dynastii Han (25 - 220 r.) i okresie Trzech Królestw (220 - 280 r.).

Zhuge Liang odegrał kluczową rolę pomagając wojskowemu przywódcy Liu Beiowi w ustanowieniu Królestwa Shu Han. Nawet po jego śmierci, Zhuge poświęcił swe życie, by do końca służyć jako premier królestwa.

W młodości był pustelnikiem i ludzie znali go jako "Śpiący Smok" lub "Przyczajony Smok".

Po trzykrotnej próbie odwiedzin Liu Beia, celem uzyskania jego wsparcia, Zhuge Liang w końcu zgodził się porzucić samotne życie i pomóc Liu Beiowi w misji przywrócenia dawnej świetności Dynastii Han.

Zhuge Liang był kluczową postacią w nawiązaniu przymierza między Liu Beiem i przywódcą wojskowym Sun Quanem. Ich decydujące zwycięstwo nad Cao Cao w Bitwie o Czerwone Klify (208 - 209 r.) doprowadziła do podziału Chin na trzy obszary, przygotowując scenę dla późniejszej formacji trzech królestw: Wei (Cao Wei), Shu (Shu Han) i Wu (Wschodnie Wu).

Z pomocą Zhuge Lianga, Liu Bei wzrósł z nieporadnego generała do cesarza Shu. Ich wzajemne zaufanie było tak duże, że Liu będąc na łożu śmierci, powierzył mu swoje królestwo i syna, zaznaczając, że jeśli jego syn nie będzie dobrym władcą, to Zhuge powinien objąć tron.

Zhuge Liang żywił głęboką lojalność wobec syna Liu Beia i bez wytchnienia pracował, by umocnić królestwo i poszerzyć jego granice.

Zjednanie sobie południowych klanów z wdziękiem

Po śmierci Liu Beia, podczas gdy Zhuge Liang był zajęty łagodzeniem niełatwych stosunków z Królestwem Wu, południowe klany na czele z ich przywódcą Meng Huo, stale nękały królestwo Shu.

Zhuge rozpoczął południową kampanię i pojmał Menga, który odmówił zawieszenia broni. Zhuge zatem uraczył Menga dobrym posiłkiem i uwolnił, pozwalając mu na przeorganizowanie klanów i rozpoczęcie nowego ataku.

Ten niecodzienny cykl zatrzymań i uwolnień powtórzył się kilka razy. Zhuge wyjaśnił swoim podwładnym: "Aby osiągnąć długotrwały pokój, tylko posiadając cnotę możemy podbić serca ludzi. Zastosowanie siły tylko doprowadzi do problemów w przyszłości".

Po siódmym pojmaniu, Meng Huo zrozumiał, że nie dorównuje Liangowi ani w posiadaniu cnoty, ani strategii wojskowej. Zatem bezwarunkowo złożył broń, a Zhuge mianował do lokalnym gubernatorem. Dzięki temu osiągnięto wieloletni pokój.

Północne kampanie przeciwko Wei

Zhuge Liang rozpoczął kolejno serię północnych kampanii wobec Królestwa Wei, pozostawiając wiele intrygujących opowieści. Według legendy, jeden z jego najbardziej znanych forteli był tzw. podstęp "pustej twierdzy", plasujący się jako 32 taktyka w słynnej książce "Trzydzieści sześć strategii starożytnych Chin".

Gdy jeden z aroganckich oficerów Shu oddał wrogowi istotne przejście, Zhuge z małą grupą żołnierzy i urzędników cywilnych został wystawiony na ogromny kontyngent armii Wei. Nieopodal znajdowała się jednak opuszczona twierdza.

W ramach fortelu, Zhuge rozkazał otwarcie wszystkich bram twierdzy, a kilku żołnierzom przebranie się za cywilów i zamiatanie drogi przed każdą z nich. Natomiast sam Zhuge spokojnie grał na cytrze w jednej z miejskich wież.

Jego dawny rywal oraz dowódca wojsk Wei - Sima Yi, był genialnym generałem i taktykiem. Sima dokładnie analizował posunięcia przeciwników i wiedział, że jedną z głównych cech Zhuge Lianga jest zachowanie ostrożności.

Uznał, że tak śmiałe posunięcie jak "pusta twierdza" wykraczało poza charakter Lianga, jednak postanowił uczynić bardziej dokładne obserwacje, by określić jest to tylko sprytny chwyt czy pułapka.

Jednakże, Zhuge przewyższał Simę w psychologii sztuki wojennej. Wiedział, że tak znamienity generał dobrze go rozumiał więc zrobienie czegoś nietypowego, pozwoli na wprowadzenie go w błąd.

Kluczem do sukcesu taktyki Zhuge Lianga było posiadanie najwyższej kontroli nad umysłem i emocjami podczas ekstremalnie napiętej sytuacji.

Zhuge Liang przez całe życie wkładał ogromny wysiłek w kultywowanie swojego wnętrza, co umożliwiło mu osiągnięcie wyciszenia nawet w obliczu niebezpiecznych okoliczności.

W rezultacie, gdy Sima Yi wyczuł spokój w muzyce Lianga, uznał, że skoro w obliczu ataku wroga, w twierdzy panuje taki spokój, to z pewnością jest to pułapka. Zarządził więc odwrót wojsk Wei.

Zhuge Liang wyjaśnił później swoim urzędnikom, że taki plan mógł się powieść tylko w przypadku tego szczególnego dowódcy, który z natury jest podejrzliwy i nigdy nie wierzył, że Zhuge mógłby podjąć jakiekolwiek ryzyko.

Wcześniejsza Bitwa o Czerwone Klify była innym legendarnym zwycięstwem opracowanym przez Zhuge Lianga. Jego strategia, która zezwoliła na pokonanie znacznie większej armii Cao Cao, stała się znaną i opisaną później taktyką, umożliwiającą pokonywanie znacznie większych armii przy użyciu mniejszych sił.

Była też źródłem idiomu: "pożyczenia strzał ze słomianych łodzi", którego idea oznacza wykorzystanie czyjejś siły roboczej lub zasobów na własne potrzeby.

Wynalazca

Opowieści o lojalnym i prawym usposobieniu Zhuge Lianga, który nigdy nie złamał obietnic wobec swoich podwładnych, a także jego niezwykłych osiągnięciach militarnych, utrwaliły się jako legendy. W niektórych z nich pojawiały się wątki o nadprzyrodzonych mocach.

Zhuge wynalazł "drewnianego woła i płynącego konia", które opisywano jako mechaniczne urządzenia służące do skutecznego transportu żywności i zaopatrzenia. Usprawnił półautomatyczną kuszę i opracował wypełniane gorącym powietrzem "lampiony" do sygnalizacji wojskowej.

Zaprojektował również Kamienny Labirynt, który według legend, miał nadprzyrodzone właściwości. Posiadał osiem wejść i niezwykle skomplikowany układ, co praktycznie uniemożliwiało wrogowi po wejściu, na ucieczkę.

Zhuge Liang zmarł w wyniku choroby w 234 r., podczas piątej kampanii na północne Wei. Uzyskał wielki szacunek wśród wszystkich trzech królestw, a jego śmierć opłakiwali nie tylko ludzie Shu, ale i jego wrogowie.

W chińskiej kulturze, imię Zhuge Liang jest związane z wyrażeniami: "strategia nie do podważenia", "oddanie wobec państwa" i "ucieleśnienie mądrości".

Multi-language Epoch Times