Idiom: Trzy o świcie i cztery o zmierzchu (朝三暮四)

Głupkowate małpy były całkiem zadowolone gdy dostały trzy kasztany o świcie,
a cztery o zmierzchu, jednak złościły się gdy miały dostać cztery o świcie,
a trzy wieczorem. (Ilustracja Catherine Chang/The Epoch Times)

W okresie Wiosen i Jesieni (770 - 476 p.n.e.) żył pewien starzec w państwie Song. Bardzo lubił małpy i wiele z nich wychowywał w swoim domu. Potrafił się z nimi komunikować i małpy także go rozumiały.

Starzec codziennie karmił je ośmioma jadalnymi kasztanami, czterema rano i czterema wieczorem.

Jednakże, małpy jadły tyle jedzenia, że wkrótce zaczęło brakować dla rodziny starca, więc został zmuszony do zmniejszenia racji żywieniowych swym ulubieńcom. Postanowił karmić je siedmioma kasztami każdego dnia.

Zebrał je wszystkie i powiedział: "Od jakiegoś czasu brakuje nam jedzenia. Od dziś będę was karmił czterema kasztanami rano i trzema wieczorem. Mam nadzieję, że to wam wystarczy".

Słysząc to, małpy bardzo się zdenerwowały. Starsza małpa zapytała: "Jak może tak być, że dostaniemy tylko trzy kasztany wieczorem? Nie zgadzamy się!".

Pozostałe małpy również się zezłościły, że dostaną tylko trzy, zamiast czterech kasztanów na wieczór.

Na co staruszek odpowiedział: "No cóż, zatem każda z was dostanie trzy kasztany o świcie i cztery o zmierzchu".

Małpy usłyszawszy, że wciąż będą dostawać cztery kasztany wieczorem, zgodnie pokiwały głowami i były zadowolone z tej propozycji.

Powyższa historia zawiera się w rozdziale pt. "O równości spraw" starożytnej chińskiej księgi "Zhuangzi(1)" z okresu Walczących Królestw (475 - 221 p.n.e.).

Pierwotnie idiomem określało się postawę oszukiwania innych przez zastosowanie figli. Później oznaczał częstą zmianę sposobu myślenia lub bycie nieodpowiedzialnym.

Dziś stosuje się go do opisywania osób, które często zmieniają swoje myślenie, tak, że nie można polegać na tym co mówią. Angielskim odpowiednikiem może być: "to play fast and loose" (grać szybko i przegrać) lub "to chop and change" (kapryśnie zmieniać zdanie).

Przypis:

1. Zhuangzhi (莊子) jest głównym daoistycznym tekstem napisanym przez Mistrza Zhuanga. Zawiera on historie i anegdoty odzwierciedlające beztroski charakter prawdziwego daoistycznego mędrca. Teksty w tej kolekcji zwykle mają prześmiewczy i humorystyczny charakter.