Idiom: Nie móc czegoś zrobić tak, jakby się chciało (力不從心)

Po tym jak jego siostra Ban Zhao napisała list do cesarza, wierny i stary generał
Ban Chao mógł w końcu zakończyć służbę w Zachodnich Regionach i wrócić do domu
(Ilustracja Flora Chung/The Epoch Times)

Chiński idiom “力不從心” (lì bù cóng xīn) oznacza "nie móc czegoś zrobić tak, jakby się chciało" lub to, że czyjeś zdolności nie dorównują ambicjom osoby. Wyrażenie pochodzi z opowieści o Ban Chao, zapisanej w "Księdze Późniejszych Hanów(1)".

Ban Chao (32 - 102 n.e.) był słynnym generałem i dyplomatą Wschodniej Dynastii Han (25 - 220 n.e.). Drugi cesarz Wschodniej Dynastii Han wysłał go w 73 r. na służbę do Zachodnich Regionów (Azja Środkowa).

Ban Chao zgromadził ogromne zasługi. Pokonał narodowego wroga i zaprowadził pokój w ponad 50 krajach sąsiedzkich. Ponownie otworzył i zabezpieczył szlak handlowy z Zachodem.

W miarę upływu czasu, w 88 r. czwarty cesarz Wschodniej Dynastii Han wstąpił na tron, a Ban Chao nadal pełnił funkcję gubernatora Zachodnich Regionów. Cesarz i ministrowie postrzegali go za osobę niezastąpioną.

W rezultacie, Ban Chao wierny swojej służbie, pozostał w Zachodnich Regionach przez 30 lat. Jednak gdy coraz bardziej się starzał, bez możliwości odwiedzin rodzinnego miasta, Ban Chao zaczął bardzo tęsknić za domem.

Napisał wiele listów do cesarza z prośbą, by pozwolił mu zakończyć służbę, lecz bezskutecznie. Zamiast tego, dostawał błahe udogodnienia. Widząc to, jego siostra Ban Zhao (pisarka, pierwsza chińska historyczka) bezpośrednio napisała do cesarza.

Napisała: "Spośród wszystkich pełniących służbę w Zachodnich Regionach, mój brat Ban Chao jest najstarszy. Ma prawie 70 lat, jest słaby i chorowity. Już nie jest tak silny jak kiedyś".

"Jego włosy są siwe, trzęsą mu się ręce, uszy ma uszkodzone, a jego oczy nie mają już sokolego wzroku jak wcześniej. Teraz, nie może już chodzić bez laski".

"Jeśli wróg zaatakuje, obawiam się, że Ban Chao nie będzie mógł zrobić tak, jak by chciał. Wtedy, gdy imperialny interes zostanie naruszony, sława i osiągnięcia Ban Chao z jego wiernej służby, zostaną zrujnowane. Jak smutne by to było!".

Głęboko wzruszony listem Ban Zhao, cesarz ostatecznie wydał rozkaz, zezwalając Ban Chao przejście na emeryturę. Gdy Ban Chao wrócił do domu - do stolicy Wschodniej Han, miał 71 lat. Zmarł miesiąc później.

Później, ludzie stworzyli z tej historii idiom "nie można czegoś zrobić tak, jak by się chciało" (力不從心). Jest on podobny do angielskiej frazy "dusza chętna, ale ciało słabe".

Przypis:

1. "Księga Późniejszych Hanów" (後漢書, hòu hàn shū) jest klasycznym dziełem chińskiej historii opracowanym głównie przez Fan Ye (398 - 445 n.e.). Obejmuje ona okres od 6 - 189 n.e. Dynastii Han.

http://www.theepochtimes.com/n3/436319-unable-to-do-as-one-would-wish-%E5%8A%9B%E4%B8%8D%E5%BE%9E%E5%BF%83/