[44] Zhang Heng - wielki chiński wynalazca

Zhang Heng - wielki chiński wynalazca
(Ilustracja Yeuan Fang/The Epoch Times)

"Ding, dong!", kulka z brązu wypadła ze smoczego pyska wprost do pyska żaby. W 138 n.e. w czasie złotej ery Wschodniej Dynastii Han (25 n.e. - 220), dźwięk ten przykuwał uwagę wszystkich obecnych w pałacu cesarskim.

Końcówka w kształcie smoczego łba i pojemnik w kształcie żaby to elementy zdobienia pierwszego na świecie wykrywacza trzęsień ziemi lub inaczej sejsmometru. Wynalazł go Zhang Heng (78 n.e. - 139), znany naukowiec, matematyk, malarz i poeta starożytnych Chin. Ze względu na jego wkład, oraz głębię i szeroki zakres talentów, Zhang jest uważany za chińskiego odpowiednika Leonarda da Vinci.

Sejsmometr Zhanga jest w kształcie dzbana i wykonany jest z miedzi. Na pokrywie osadzonych jest osiem smoków z pyskiem skierowanymi w dół. W pysku każdego z nich znajduje się mała brązowa kulka. Pod każdym ze smoków, znajduje się żaba z otwartym pyskiem. Głowy ośmiu smoków zwrócone są w kierunkach wschodu, zachodu, północy, południa, północno-wschodnim, północno-zachodnim, południowo-wschodnim i południowo-zachodnim.

Gdy zatrzęsie się ziemia

Gdy w jakimś regionie wystąpi trzęsienie ziemi, fala wstrząsu porusza znajdujące się wewnątrz sejsmometru wahadło, które przechyla się w kierunku pochodzenia fali. Następnie, dźwignia, która jest połączona z głowami smoków, otwiera odpowiedni pysk i brązowa kulka wypada.

W 138 n.e. dźwięk wypadającej kulki poruszył wszystkich urzędników cesarskich w pałacu. "To sejsmometr Zhang Henga! Czy to prawda, że coś się stało?".

Zgodnie z kierunkiem wskazującym przez pysk smoka, który upuścił kulkę, ustalono, że wstrząs miały miejsce na zachód od stolicy Luoyang. Ponieważ nikt z Luoyang nie wyczuł nic nadzwyczajnego, ludzie byli sceptyczni.

Jednak kilka dni później, posłaniec z zachodniego regionu Long (dziś prowincji Gansu), mieszczącego się na zachód od Luoyang, zgłosił, że wystąpiło tam trzęsienie ziemi. Stało się to dokładnie w momencie gdy zadziałał sejsmometr. Ludzie byli pod wielki wrażeniem instrumentu Zhang Henga.

Był to pierwszy w historii ludzkości wykrywacz trzęsienia ziemi, a Zhang Heng jest postrzegany na świecie za pioniera badań sejsmicznych.

Od tego czasu cesarscy historycy Wschodniej Han odnotowywali trzęsienia ziemi występujące w całym kraju. Z punktu widzenia zaawansowanej nowoczesnej nauki i technologii, wymyślony przez Zhang Henga sejsmometr, uważa się za niezwykle dopracowany i wyjątkowy.

Zhang Heng był również matematykiem, który wyliczył liczbę pi(π) na pomiędzy 3,1466 a 3,1622. Chociaż odrobinę się różni od pi, którą uznajemy dziś to biorąc pod uwagę, że było to 1800 lat temu, stopień jego dokładności jest wciąż zdumiewającym osiągnięciem.

Zrozumienie wszechświata

Istnieją dwie starożytne chińskie teorie mówiące o kształcie Ziemi i jej pozycji we wszechświecie. Jedna z nich - Kai Tian, mówi, że Ziemia jest płaska, a niebo okrągłe, tak jak okrycie wokoło Ziemi. Inna teoria - Hun Tian, utrzymuje, że Ziemia jest osadzona wewnątrz nieba, podobnie jak żółtko wewnątrz jajka.

Zhang Heng był zwolennikiem teorii Hun Tian i kiedyś napisał: "Niebo jest jak kurze jajo i okrągłe jak pocisk kuszy. Ziemia jest jak żółtko jajka, samotnie osadzone w środku. Niebo jest duże a Ziemia jest mała".

Myślał, że Niebo i Ziemia były wspierane przez powietrze i pływały w wodzie. Choć uważał, że Niebo posiada trwałą zewnętrzną powłokę, nie sądził, by ta powłoka była granicą kosmosu. Wierzył, że poza nią, kosmos był nieskończony, zarówno pod względem czasu i przestrzeni.

We wstępie książki Ling Xian (objaśnienia teorii astronomicznych), Zhang próbował wyjaśnić pochodzenie Nieba i Ziemi oraz kwestię ewolucji. Uważał, że zanim Niebo i Ziemia rozdzieliły się, wszystko trwało w stanie chaosu. Gdy już zostały oddzielone, lekkie substancje wzniosły się formując niebiosa, a ciężkie substancje zgęstniały, tworząc Ziemię.

Niebo zawierało energię chi yang, a Ziemia zawierała chi yin. Gdy dwa rodzaje chi oddziaływały między sobą, wszystkie rzeczy we wszechświecie zostały stworzone. Chi wyrzucone z Ziemi, uformowało gwiazdy.

Zhang wierzył, że gwiazdy, które są przybliżone do Nieba, poruszają się wolniej, podczas gdy te, które są oddalone od Nieba, poruszają się szybciej. Innymi słowy, próbował wyjaśnić prędkość poruszania się planet w odniesieniu do odległości od ich słońc.

Duchowa podstawa

W nauce starożytnych Chin, która jest całkowicie odmienna od współczesnej empirycznej nauki Zachodu, badanie Ziemi, życia i wszechświata prowadziło się holistycznie, a to wszystko było zintegrowane z duchowością.

Wybitne osiągnięcia naukowe Zhang Henga zainspirowane były duchowymi doświadczeniami, które również opisał w swych dziełach literackich.

Jeden z jego słynnych wierszy "Kontemplując nad Tajemnicą", był inspirowany duchowymi przemyśleniami i snami, które pomogły mu w ukształtowaniu wizji o wszechświecie. Niektórzy badacze uważają, że metafora żółtka i jajka w odniesieniu do miejsca Ziemi we wszechświecie, jest tym, co Zhang Heng rzeczywiście zobaczył we śnie, lub w czasie jednej z podróży astralnych w przestrzeni kosmosu.

Historyczne zapisy z okresu Wschodniej Dynastii Han zawierają obszerną biografię Zhang Henga. Według niej, Zhang był autorem 32 artykułów z dziedziny nauki, matematyki, filozofii i literatury. Biografia zawiera też pełny zapis dwóch jego wierszy: "Wypoczynek" i "Kontemplując nad Tajemnicą".

Obydwa wiersze jasno odzwierciedlają ramy myślenia Zhang Henga. Pierwszy opisuje jego podejście do badań naukowych, a drugi jest cennym zapisem jego podróży astralnych.

Przyszłe pokolenia uhonorowały osiągnięcia naukowe Zhang Henga. Jego imieniem nazwano odkryty w 1986 r. złoto-żółty minerał (Zhanghengite). W 1970 r. krater księżycowy otrzymał nazwę Chang [Zhang] Heng. I w 1977 r. asteroidę 1802 również nazwano jego imieniem. Było to wyróżnienie za wybitne osiągnięcia w dziedzinie astronomii.

http://www.theepochtimes.com/n3/169000-zhang-heng-great-chinese-inventor/